Inteligencja emocjonalna a mózg

Kiedy tylko rozwinęły się techniki neuroobrazowania, naukowcy wyruszyli w pogoń za poszukiwaniem konstruktów takich jak inteligencja emocjonalna w ludzkim mózgu.

Podzielony mózg

Pewna grupa pacjentów w latach 60 XX wieku mogła zaznać wytchnienia od nieprzyjemnych i uciążliwych objawów swojej choroby. Dzięki zabiegowi komisurotomii (przecięcia spoidła wielkiego w mózgu, łączącego obie półkule) ich ataki padaczki ustały całkowicie lub niemal całkowicie. Od tej chwili mogli oni wieść normalne życie.

Z pozoru zabieg nie wywoływał żadnych innych konsekwencji. Nie zaburzał mowy, myślenia, podejmowania decyzji, pamięci czy uwagi. A jednak kiedy dokonano dokładniejszych pomiarów, okazało się, że poprzez brak komunikacji pomiędzy półkulami mózgowymi, lewa nie wiedziała co robi prawa a prawa – co robi lewa. Nie stanowiło to problemu, dopóki osoba mogła swobodnie przesuwać pole widzenia i dotykać obiema rękami różnych obiektów. W ten sposób obie półkule dostawały informacje z otoczenia. Gdy utrudniło się jednej z półkul dostęp do zmysłów i eksponowało obrazy tylko do jednej z nich albo jednej pokazywało się inny obraz niż drugiej, okazało się, że może zachodzić między nimi konflikt lub mogły one podejmować zupełnie różne decyzje.

Gdy lewa chciała wybrać czerwone buty, prawa ją karciła. Robiła to poprzez uderzenie ręki sięgającej pod wpływem lewej półkuli po to obuwie. Następnie wyciągała rękę, nad którą panowała prawa półkula po inną parę. Każda z półkul panowała nad inną połową ciała. Lewa – nad prawą stroną a prawa – nad stroną lewą. Co ciekawe – ponieważ ośrodki językowe znajdują się w lewej półkuli, tylko lewa była w stanie wyjaśnić powody swojego postępowania. Nie mając jednak dostępu do prawej półkuli, nie potrafiła trafnie zidentyfikować powodów postępowania półkuli prawej. „Naciągała” więć jej wybory pod swoje obserwacje, które były najczęściej błędne.

Na co dzień ludzie nie zastanawiają się nad tym, że na ich zachowania wpływa nie tyle ich otoczenie, ale to w jaki sposób jest ono odbierane przez ich mózgi. Inteligencja, temperament, osobowość, style reagowania – to wszystko uzależnione jest od tego, jak ukształtował się układ nerwowy. Po części na te zachowania wpływ mają geny, po części środowisko. Nie inaczej jest z inteligencją emocjonalną.

Mózg emocjonalny

Sahil Bajaj i William Killgore przeprowadzili badanie, w którym sprawdzali, które części mózgu powiązane są z inteligencją emocjonalną. Odkryli, że szczególnie aktywne podczas wykonywania różnych wyborów, związanych z zarządzaniem emocjami własnymi lub wpływaniem na emocje innych, są obszary związane z siecią wzbudzeń podstawowych, grzbietową siecią uwagową, siecią kontroli wykonawczej i siecią istotności. Obszary ciemieniowe, zakrętu obręczy oraz wyspowe okazały się szczególnie istotne w budowaniu inteligencji emocjonalnej. Inteligencja emocjonalna okazuje się być więc silnie powiązana z ciałem i obszarami w mózgu odpowiedzialnymi za odczuwanie.

Zobacz także: Inteligentne emocje

Ich wysoka aktywność i połączenia pomiędzy nimi, wpływają na zwiększoną świadomość swoich uczuć, a także wpływają na rozumienie stanów emocjonalnych innych ludzi. Umożliwia to obszarom kontroli wykonawczej w korze przedczołowej podejmowanie jak najlepszych działań pod wpływem emocji. Ułatwia także ich kontrolowanie. Na tym polega w końcu inteligencja emocjonalna. Odkrycia te potwierdziły, że konstrukt ten nie jest jedynie teoretyczny, ale ma swoje silne korelaty w układzie nerwowym. Rozwijanie inteligencji emocjonalnej, ze względu na plastyczność mózgu i budowania połączeń nerwowych pomiędzy jego różnymi częściami, wpływa więc także na zmiany na poziomie fizjologicznym.

Inteligencja Emocjonalna – Zobacz więcej

Literatura:

Bajaj, S., Killgore, W. D. S. (2021). Association between emotional intelligence and effective brain connectome: A large-scale spectral DCM study, Neuroimage, 229 (1). https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2021.117750

Davidson, R. J., Begley, S. (2013). Życie emocjonalne mózgu. Kraków: WUJ

Gazzaniga, M. S. (2018). Kto tu rządzi – ja czy mój mózg? Neuronauka a istnienie wolnej woli. Sopot: Smak Słowa.

Autor: Jarosław Świątek

neuropsycholog, redaktor naczelny Polskiego Portalu Psychologii Społecznej, założyciel Szkoły Inteligencji Emocjonalnej, popularyzator nauki i komentator medialny. Autor książki “Wszyscy kłamią. Nie daj się oszukać!”. Specjalista ds. afektywnych podstaw orientacji w otoczeniu, decepcji, psychologii reklamy oraz mechanizmów utajonego uczenia się.